Ο Γαγάτης

Ο Γαγάτης είναι ένα άμορφο ορυκτό που δημιουργήθηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια από το αποσυντεθειμένο ξύλο των δέντρων της οικογένειας Araucariaceae, το οποίο υπέστη μεγάλες πιέσεις, στο υπέδαφος. Έχει μαύρο χρώμα, και σκληρότητα 2,5-4, δηλαδή είναι μαλακό υλικό. Είναι παρόμοιας σύστασης με τον λιγνίτη ο οποίος χρησιμοποιείται σαν στερεό καύσιμο. Έχει καφέ γραμμή σκόνης, και κόβεται συνήθως σε κοπή καμπουσόν. Αν τρυπηθεί με πυρωμένη βελόνα παράγει μια μυρωδιά κάρβουνου...

Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιείτο σαν φάρμακο και σαν φυλαχτό. Ο Ορφέας στα «Λιθικά» αναφέρει τον γαγάτη σαν φάρμακο για την επιληψία (ιερή νόσος): «ων κ’ εθέλοις ιερήν άπο νούσον ελέγξαι».

Οι Ρωμαίοι ονόμαζαν τον γαγάτη "μέλαν ήλεκτρον" και πήρε το όνομά του από την αρχαία πόλη Γάγαι στη Λυκία της Μικράς Ασίας και τον εξόρυσσαν πολύ νωρίς από διάφορες θέσεις σε όλη την Ευρώπη, κυρίως όμως από την Βρετανία.

Ήταν της μόδας σαν υλικό της κοσμηματοποιίας κατά την Βικτοριανή εποχή, όταν η βασίλισσα Βικτορία είχε λανσάρει τα «κοσμήματα πένθους» λόγω του θανάτου του συζύγου της, πρίγκιπα Albert το 1861. Τα υλικό αυτό υπάρχει στο Yorkshire της Αγγλίας, στη Γερμανία και στην Ρωσία.

Η αγγλική λέξη για τον γαγάτη "jet" προέρχεται από τη γαλλική λέξη για το ίδιο υλικό: jaiet. Eίναι είτε μαύρο ή σκούρο καφέ, αλλά μπορεί να περιέχει σιδηροπυρίτη τα οποία του προσθέτουν μπρούτζινο χρώμα και μεταλλική λάμψη.ΟΙ γαγάτες που βρέθηκαν στο Whitby της Αγγλίας και που αποτελούν το μεγαλύτερο κοίτασμα παγκοσμίως, δημιουργήθηκαν κατά την Ιουράσιο, περίπου πριν από 182 εκατομμύρια χρόνια.

Ο γαγάτης γυαλίζεται εύκολα και χρησιμοποιείται από αρχαιοτάτων χρόνων στην κατασκευή κοσμημάτων,και το παλαιότερο κόσμημα από γαγάτη βρέθηκε στην περιοχή Asturias της Ισπανία, και χρονολογείται από το 17.000 π.Χ..

Εκτός από την κατασκευή πένθιμων κοσμημάτων κατά τον 19ο αιώνα, χρησιμοποιήθηκε παραδοσιακά με τη μορφή χαντρών και σε ροζάρια (προσευχητάρια- κομποσχοίνια) για τους μοναχούς. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα μακρά κολιέ από χάντρες γαγάτη ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή κατά τη δεκαετία του 1920...

Πλέον δεν χρησιμοποιείται τόσο πολύ, και έχει αντικατασταθεί στην κοσμηματοποιία από διάφορα υλικά, τεχνητά και φυσικά, ανάμεσα στα οποία ο μαύρος αχάτης και ο Βουλκανίτης, όμως πολλοί νέοι σχεδιαστές έχουν δώσει νέα ώθηση στο αρχαίο υλικό, με την πανέμορφη κηρώδη λάμψη...

Οι φωτό προέρχονται από το νετ και οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το http://mykosmima.blogspot.com/2010/03/blog-post_2007.html, και την Wiki...

Δέσποινα Τσαφετοπούλου