Ο σπάνιος Αμμολίτης

Ο Αμμολίτης είναι ένας σπάνιος και πολύτιμος οργανικός πολύτιμος λίθος, που εξορύσσεται κατά μήκος των ανατολικών πλαγιών από τα Βραχώδη Όρη της Βόρειας Αμερικής. Πρόκειται για απολιθωμένα κοχύλια -Αμμωνίτες, τα οποία με τη σειρά τους αποτελούνται κυρίως από αραγωνίτη, και παρουσιάζουν χρώματα και ιριδισμούς τύπου οπαλίου... Ο Αμμολίτης είναι κι αυτός, ένας από τους πολλούς βιογενείς πολύτιμους λίθους (μαργαριτάρι, κεχριμπάρι, γαγάτης κλπ).

Οι Αμμωνίτες ήταν κεφαλόποδα, που έζησαν στις τροπικές θάλασσες της Κρητιδικής εποχής -γνωστές σήμερα ως "Δυτική Εσωτερική Θαλάσσια Οδός"- και εξαφανίστηκαν μαζί με τους δεινόσαυρους στο τέλος της Μεσοζωικής εποχής. Βασικά πρόκειται για απολιθωμένα στρογγυλά κοχύλια Placenticeras meeki και Placenticeras intercalare, καθώς και κυλινδρικούς Baculites compressus. Δεδομένου ότι οι θάλασσες στις οποίες ζούσαν υποχώρησαν, οι αμμωνίτες και άλλα κοχύλια θάφτηκαν κάτω από στρώματα ιζημάτων μπεντονίτη που διατήρησε τον αραγωνίτη των κελυφών τους, και τους έδωσε αυτή την ιδιαίτερη οπαλίζουσα λάμψη και χρώμα...

Η εναλλαγή χρωμάτων οφείλεται στη μικροδομή του αραγωνίτη: σε αντίθεση με τους περισσότερους πολύτιμους λίθους, τα ιριδίζοντα χρώματα του αμμολίτη προέρχονται από την ανάμειξη με το φως που εισχωρεί και αντανακλάται στις επάλληλες στοιβάδες του αραγωνίτη. Ανάλογα με το πάχος των στοιβάδων αυτών, τα χρώματα που παράγονται, άλλοτε είναι κόκκινα και πράσινα (παχιά στρώματα) ή μπλε και βιολετιά (λεπτά στρώματα). Τα πιο συνηθισμένα χρώματα είναι τα κόκκινα και τα πράσινα, και συνήθως η πέτρα απαιτεί συμπληρωματικό γυάλισμα, προκειμένου να αναδειχτεί το πλήρες δυναμικό των χρωμάτων.

Στην πραγματικότητα, ο αμμολίτης είναι ένα πολύ λεπτό φύλλο, πάχους περίπου 0,5 έως 0,8 χιλιοστών. Συνήθως βρίσκεται μαζί με το μητρικό του πέτρωμα, από γκρίζο σχιστόλιθο, αλευρώδη πηλό, ή ασβεστόλιθο. Πολλές φορές παρουσιάζει επιφανειακά ραγίσματα, τα οποία πολύ συχνά έχουν την μορφή ψηφιδωτού, ενώ η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο και τα καιρικά φαινόμενα, οδηγεί σε ξεθώριασμα των χρωμάτων...

Όσο πιο μεγάλο είναι το βάθος της εξόρυξης, τόσο πιο καλή είναι η ποιότητα της πέτρας, η οποία  τότε, μπορεί να βρεθεί εντελώς λεία ή με κυματοειδή επιφάνεια. Περιστασιακά ένα πλήρες κέλυφος ανακτάται με τη δομή του καλοδιατηρημένη: Κάποια από αυτά τα κελύφη μπορεί να είναι τόσο μεγάλα όσο 90 εκατοστά σε διάμετρο, και είναι πολύ εντυπωσιακό εύρημα! Στατιστικά όμως, μόνον το 50% των εξορυγμένων πετρών, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην κοσμηματοποιία...

Σε σύγκριση με τους περισσότερους πολύτιμους λίθους, ο αμμολίτης έχει μικρή παρουσία ως πολύτιμη πέτρα: Μόλις τη δεκαετία του 1970 μετά την είσοδό του στην αγορά (σε περιορισμένο βαθμό) το 1969, έγινε γνωστός στο αγοραστικό κοινό... Η Ινδιάνικη φυλή Blackfeet γνωρίζουν από παλιά τον αμμολίτη, τον οποίο αποκαλούν "iniskim", που σημαίνει «πέτρα των βουβαλιών», και θεωρούσαν οτι ήταν καλό φυλαχτό για την εποχή του κυνηγιού, ενώ πίστευαν οτι είχε και θεραπευτικές ιδιότητες, και το χρησιμοποιούσαν σε τελετές.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, οι επαγγελματίες του Φενγκ Σούι άρχισαν να προωθούν τον αμμολίτη ως "πέτρα επιρροής" θεωρώντας οτι έχει τη δύναμη να ενισχύσει την ευημερία και την αποτοξίνωση του σώματος, καθώς και τη βελτίωση της ροής της ενέργειας ή «chi». Ονομάστηκε το «Πέτρα της Ευημερίας και των Επτά Χρωματων». 

 Οι Αμμολίτες συνήθως κόβονται σε cabochons ελεύθερης μορφής και τοποθετούνται σε χρυσό, με διαμάντια ή άλλες πέτρες, και προορίζονται συνήθως για κεντρικά μοτίβα σε μενταγιόν, σκουλαρίκια, καρφίτσες...

Στην περίπτωση της χρήσης της πέτρας σε δαχτυλίδια, για να προστατευθεί από την ευθραυστότητα, καλύπτεται από ένα σκληρό στρώμα συνθετικού διαφανή άχρωμου σπινελίου, όπως χρησιμοποιείται στο τριπλό οπάλιο. Ολόκληροι οι γυαλισμένοι αμμωνίτες μικρού μεγέθους μπορούν επίσης να τοποθετηθούν σε κοσμήματα. Για τον καθαρισμό των κοσμημάτων με αμμολίτες προτείνεται η χρήση ζεστού νερού με απλό σαπούνι, η χρήση μηχανήματος υπερήχων απαγορεύεται (δια ροπάλου!)

Η Ιαπωνία είναι η μεγαλύτερη αγορά απορρόφησης της πέτρας αυτής, και αυτό οφείλεται στο οτι ο αμμολίτης χρησιμοποιείται ως υποκατάστατη πέτρα του σπάνιου (και εξαιρετικά ακριβού) μαύρου οπάλιου, αλλά και στο συμβολισμό που έχει αποκτήσει μέσω του Φενγκ Σούι. Δευτερογενείς αγορές περιλαμβάνουν τον Καναδά, όπου χρησιμοποιείται τόσο από τους τεχνίτες που πωλούν τις δημιουργίες τους για τους τουρίστες του Banff National Park όσο και στην παραγωγή υψηλής ποιότητας και αξίας κοσμημάτων. Επίσης στις ΝοτιοΔυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, χρησιμοποιείται από τεχνίτες της φυλής Zuni, και άλλων αμερικανικών  Ινδιάνικων φυλών.

Δέσποινα Τσαφετοπούλου
(Ολες οι φωτό και οι πληροφορίες προέρχονται από το νετ)